[Skorpion]

Czas letni

Czas letni – czas lokalny, który dany kraj przyjmuje dla pewnego okresu roku, zazwyczaj wyprzedzający o godzinę standardowy czas strefowy.
Zmiany czasu mają spowodować efektywniejsze wykorzystanie światła dziennego.

Latem standardowy czas geograficzny jest przesuwany o godzinę do przodu, więc czas aktywności człowieka jest lepiej dopasowany do godzin, w których jest najwięcej światła słonecznego.

Do oznaczania czasu letniego stosowany jest skrót DST pochodzący od ang. określenia Daylight Saving Time. Dla krajów stosujących czas środkowoeuropejski (CET), stosuje się skrót CEST (ang. Central European Summer Time).
Historia

Jako pierwszy o potrzebie stosowania czasu letniego pisał Benjamin Franklin w 1784. Jednakże humorystyczna wymowa tego artykułu sprawiła, że nie zaczęto się do niej stosować (Franklin postulował, by ludzie wstawali i kładli się spać wcześniej).

Poważnie temat zmiany czasu opisał Brytyjczyk William Willett w broszurce „Waste of Daylight”, wydanej w 1907 r. Jednak pomimo znacznego lobby w rządzie brytyjskim nie udało mu się przeforsować tego pomysłu.
Niekiedy jako twórcę tego rozwiązania podaje się George’a Vernona Hudsona, który chciał „lepiej wykorzystać długie dni lata”.

Pionierami we wprowadzeniu czasu letniego byli Niemcy. W czasie I wojny światowej[1], 30 kwietnia 1916, w Rzeszy i sojuszniczych Austro-Węgrzech oraz na okupowanych terenach Polski i Bałkanów, czas przesunięto o godzinę do przodu. Dzień 1 maja rozpoczął się 30 kwietnia o godzinie dwudziestej trzeciej, a 30 września zakończył się o godzinie 1 w nocy. W 1917 roku zmiana nastąpiła w nocy z 15 na 16 kwietnia (z niedzieli na poniedziałek); wskazówki przesuwano jednak z godziny drugiej na trzecią i czas letni obowiązywał do nocy z 16 na 17 września. Podobnie było w 1918 roku.

Niedługo później i Brytyjczycy zaadaptowali to w Wielkiej Brytanii. 19 marca 1918 Kongres Stanów Zjednoczonych wyjaśnił podział na strefy czasowe w USA i wprowadził na czas trwania wojny obowiązek stosowania czasu letniego w celu oszczędności paliwa służącego do produkcji prądu. Ponownie po przerwie w USA w 1966 Kongres uchwalił Uniform Time Act wprowadzając po raz pierwszy podczas pokoju możliwość korzystania z czasu letniego.

W Polsce zmiana czasu została wprowadzona między I a II wojną światową tylko raz, w 1919 roku, później w czasie II wojny światowej, podczas okupacji hitlerowskiej w takich samych terminach, jak w Rzeszy Niemieckiej, następnie w latach od 1945 do 1949, od 1957 do 1964, od 1977. Do 1995 czas letni w Polsce był odwoływany w ostatnią niedzielę września (a wprowadzany w ostatnią niedzielę marca tak jak obecnie). Wcześniej dni zmiany czasu w Polsce były ogłaszane w Monitorze Polskim i tak na przykład w 1964 zmiana czasu na letni nastąpiła dopiero 31 maja, a na standardowy (nazywany potocznie zimowym) 27 września.

Czas letni stosowany jest w prawie siedemdziesięciu krajach na świecie (między innymi prawie we wszystkich państwach w Europie). Zmiany czasu w Europie nie przeprowadzają Islandia, Rosja i Białoruś.
W stanie Indiana (USA) do 2006 roku czas letni obowiązywał jedynie w niektórych obszarach.

Czas zimowy

W Czechosłowacji, zimą 1946/1947 zastosowano czas zimowy, kiedy od 1 grudnia 1946 do 23 lutego 1947 czas został przesunięty o 1 godzinę do tyłu w stosunku do czasu strefowego (więc w odwrotnym kierunku niż czas letni).
Zaprzestanie zmiany czasu w Unii Europejskiej

W roku 2018 Unia Europejska przeprowadziła internetową ankietę, w której zdecydowana większość ankietowanych opowiedziała się za zaprzestaniem zmian czasu. W marcu 2019 Parlament Europejski zatwierdził plan zniesienia zmiany czasu w państwach unijnych od roku 2021, jednak Rada Unii Europejskiej opóźnia dalsze działania w tej sprawie.
Zalety i wady stosowania czasu letniego

Stosowanie czasu letniego częściowo dostosowuje czas aktywności ludzi do czasu, kiedy Słońce znajduje się nad horyzontem. Gdy dzień trwa 12 godzin (a jasno jest na godzinę przed wschodem i po zachodzie Słońca), to w czasie standardowym będą to godziny od 5 do 19, natomiast w czasie letnim od 6 do 20. Stosowanie czasu letniego ma więc powodować oszczędzanie energii elektrycznej, ponieważ większość Polaków nie wstaje przed godziną szóstą rano, za to wieczorem jest aktywna znacznie dłużej niż do 19.00, jednak przy rosnącej wydajności źródeł światła oszczędności są względnie niewielkie.
Według niektórych badaczy, następnym skutkiem jest zwiększone bezpieczeństwo na drogach, ponieważ kierowcy poruszają się gdy jest jasno.

Oddziaływanie to należy traktować jako hipotetyczne, gdyż paradoksalnie, wg raportów bezpieczeństwa w ruchu drogowym, publikowanych rokrocznie przez policję, więcej wypadków zdarza się w czasie dobrych warunków i widzialności, a mniej w złych warunkach i nocą. Ciekawym skutkiem mogą też być wcześniejsze powroty do domu, przed zapadnięciem zachodu Słońca, przez co zmniejsza się liczba włamań do domów.
Zakładane oszczędności energii elektrycznej zmniejszają się podczas 5 najbardziej ciemnych miesięcy: listopada, grudnia, stycznia, lutego i marca; później się włącza światło wieczorem, ale za to wcześniej rano. Dlatego zimą wraca się do czasu podstawowego – w Polsce czasu środkowoeuropejskiego, zwanego potocznie zimowym.

Krótszy sen przy zmianie czasu może powodować zwiększoną liczbę wypadków drogowych, depresje i zawały serca.
Przeprowadzana dwa razy każdego roku zmiana czasu powoduje komplikacje w wielu dziedzinach życia, jak również może powodować pewne koszty organizacyjne, logistyczne itp. Na przykład, w transporcie kolejowym przy odwoływaniu czasu letniego pociągi pasażerskie, które są na trasie w chwili przestawiania zegarów, muszą wydłużyć postój o co najwyżej godzinę na najbliższym posterunku ruchu lub punkcie ekspedycyjnym, na którym mają postój handlowy, aby jechać dalej zgodnie z rozkładem jazdy.

Natomiast przy wprowadzaniu czasu letniego, wszystkie pociągi, które są na trasie w chwili przestawiania zegarów, są opóźniane o dodatkową godzinę. Przestawienie czasu z letniego na standardowy sprawia kłopoty również w transporcie lotniczym oraz systemach informatycznych (kłopoty przeliczania przy przechowywaniu i wyświetlaniu czasu w zależności od pory roku). Aby uniknąć problemów, banki z reguły na ten czas całkowicie blokują dostęp do swoich usług.

Nie ma zgody co do opłacalności stosowania czasu letniego – między innymi z uwagi na zmieniające się zużycie energii elektrycznej każdego roku oraz zmiany zużycia prądu zależnie od pogody. W Nowej Zelandii, w pierwszym tygodniu po zmianie czasu, zużycie energii elektrycznej zmniejszyło się o 5%; badania w USA wykazały mniejsze zużycie energii elektrycznej o 1% każdego dnia. Według innych naukowców, w jednym ze stanów w USA – Indianie – zmiana czasu powoduje więcej strat, niż korzyści. Wyjaśniono to zwiększonym korzystaniem z klimatyzatorów i wentylatorów. W Polsce następuje przesunięcie godzin szczytu obciążenia sieci energetycznej.
Przestawianie wskazań zegarów

W całej Unii Europejskiej (dyrektywa UE 2000/84/EC) w ostatnią niedzielę marca o 1:00 czasu uniwersalnego (w zależności od strefy czasowej o 22:00, 00:00, 01:00, 02:00 lub 03:00 czasu lokalnego) zegary przestawia się godzinę do przodu, a w ostatnią niedzielę października o 1:00 czasu uniwersalnego (w zależności od strefy czasowej o 23:00, 1:00, 2:00, 3:00 lub 4:00 czasu lokalnego), o godzinę do tyłu. Zatem czas letni trwa około 7 miesięcy, czyli przez większą część roku.

Powyższe reguły obowiązują w Polsce od 1996 roku. Jednak formalnie w Polsce czas letni wprowadzany i odwoływany jest zgodnie z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 3 listopada 2016 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2017–2021. Takiego rodzaju rozporządzenia wydaje się na podstawie art. 3 ustawy z dnia 10 grudnia 2003 r. o czasie urzędowym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z rozporządzeniem zmiana czasu ze strefowego na letni polega na zmianie wskazań zegarów z godziny 2:00 na godzinę 3:00, która jest godziną początkową czasu letniego. Zmiana w drugą stronę, tj. z czasu letniego na czas strefowy, polega na cofnięciu wskazań zegarów z godziny 3:00 z powrotem na godzinę 2:00, którą w celu uniknięcia pomyłek oznacza się dodatkową literą „a”. Po tej godzinie (od 2a:00 do 3a:00) następuje godzina 3:01 czasu środkowoeuropejskiego.

Nie w każdym roku zmieniano czas o tej samej godzinie. Na przykład z zarządzenia Prezesa Rady Ministrów z 1962 czas przesunięty w nocy z 26 maja na 27 maja był z godziny 1:00 na godzinę 2:00.
Czas letni w Polsce

Czas letni w Polsce to UTC+2, czyli CEST.

Czas podstawowy w Polsce to UTC+1, czyli CET

Rok Wprowadza się Odwołuje się Podstawa prawna,
inne przypisy, uwagi
1917 16 kwietnia 17 września
1918 15 kwietnia 16 września
1919 15 kwietnia
15 kwietnia, 1 października 31 maja 1922 r.
16 września, 31 maja 1922 r. Polska
Wielkopolska
1922 – 31 maja → GMT+1

1945 30 kwietnia 1 listopada
1946 14 kwietnia 7 października (?)
1947 4 maja 5 października (?)
1948 18 kwietnia 3 października
1949 10 kwietnia 2 października
1957 2 czerwca 29 września
1958 30 marca 28 września
1959 31 maja 4 października
1960 3 kwietnia 2 października
1961 28 maja 1 października
1962 27 maja 30 września
1963 26 maja 29 września
1964 31 maja 27 września
1977 3 kwietnia 25 września
1978 2 kwietnia 1 października
1979 1 kwietnia 30 września
1980 6 kwietnia 28 września
1981 29 marca 27 września
1982 28 marca 26 września
1983 27 marca 25 września
1984 25 marca 30 września
1985 31 marca 29 września
1986 30 marca 28 września
1987 29 marca 27 września
1988 27 marca 25 września
1989 26 marca 24 września
1990 25 marca 30 września
1991 31 marca 29 września
1992 29 marca 27 września
1993 28 marca 26 września
1994 27 marca 25 września
1995 26 marca 24 września
1996 31 marca 27 października
1997 30 marca 26 października
1998 29 marca 25 października
1999 28 marca 31 października
2000 26 marca 29 października
2001 25 marca 28 października
2002 31 marca 27 października
2003 30 marca 26 października
2004 28 marca 31 października
2005 27 marca 30 października
2006 26 marca 29 października
2007 25 marca 28 października
2008 30 marca 26 października
2009 29 marca 25 października
2010 28 marca 31 października
2011 27 marca 30 października
2012 25 marca 28 października
2013 31 marca 27 października
2014 30 marca 26 października
2015 29 marca 25 października
2016 27 marca 30 października
2017 26 marca 29 października
2018 25 marca 28 października
2019 31 marca 27 października
2020 29 marca 25 października
2021 28 marca 31 października
2022 27 marca 30 października

Niewymienione w powyższych tabelach akty prawne dotyczące czasu letniego to jeszcze uchwała z dnia 21 września 1949 roku uchylająca uchwałę z 1947 roku oraz uchwała z dnia 4 grudnia 1972 r. uznająca, że utraciła moc uchwała z 1956 roku i jej akty wykonawcze.

Lata Czas letni – dzień tygodnia Przypisy, uwagi
Wprowadzenie Odwołanie
1919 trzeci wtorek kwietnia trzeci wtorek września
1922 – ostatnia środa (dzień) maja
1945 ostatni poniedziałek (dzień) kwietnia pierwszy czwartek (dzień) listopada
1946 druga niedziela kwietnia pierwszy poniedziałek października poniedziałek to 14 kwietnia
1947 pierwsza niedziela maja pierwsza niedziela października
1948 trzecia niedziela kwietnia
1949 druga niedziela kwietnia
1957 pierwsza niedziela czerwca ostatnia niedziela września
1958 ostatnia niedziela marca
1959 ostatnia niedziela maja pierwsza niedziela października
1960 pierwsza niedziela kwietnia
1961–1964 ostatnia niedziela maja ostatnia niedziela września
1977–1980 pierwsza niedziela kwietnia
1981–1995 ostatnia niedziela marca
1996–2021 ostatnia niedziela października

Podczas II wojny światowej w krajach okupowanych przez Niemcy obowiązywał czas niemiecki, w tym czas letni.
A czas letni w Niemczech obowiązywał wtedy w okresach:

Rok Wprowadza się Odwołuje się
1940–1942*1 1 kwietnia 1940 2:00 CET
2 listopada 1942 3:00 CEST

1943 29 marca 2:00 CET 4 października 3:00 CEST
1944 3 kwietnia 2:00 CET 2 października 3:00 CEST
1945 2 kwietnia 2:00 CET *2
*1nieprzerwanie
*2od zakończenia wojny przepisy dotyczące czasu zmieniane przez państwa okupujące Niemcy

W Generalnym Gubernatorstwie czas letni wprowadzono po raz pierwszy 1 kwietnia 1940 roku (o godz. 2:00). Jego zmiany można częściowo śledzić w dostępnej w internecie gazecie Nowy Głos Lubelski.

Z kolei według niektórych źródeł na obszarach Polski okupowanych przez Związek Radziecki wprowadzono „czas dekretowy”, moskiewski (GMT+3), bez czasu letniego.

Czas letni na obszarze późniejszej odrodzonej Polski wprowadzano już podczas I wojny światowej w Niemczech, na terenach zajętych przez Niemcy oraz na obszarach okupowanych pod zarządem austro-węgierskim.
Po raz pierwszy został wprowadzony 1 maja 1916 roku (30 kwietnia 11:00 → 1 maja 12:00).

W Niemczech przed 1940 rokiem oraz w Austrii przed 1920 rokiem czas letni obowiązywał w okresach:

Rok Wprowadza się Odwołuje się Podstawa prawna
1916 30 kwietnia 23:00 CET
1 października 1:00 CEST

1917 16 kwietnia 2:00 CET 17 września 3:00 CEST
1918 15 kwietnia 2:00 CET 16 września 3:00 CEST

W tabeli pominięto odnośniki do przepisów dla Bośni i Hercegowiny
znajdującej się wtedy pod administracją Austro-Węgier i do przepisów zmienionych.

Czas letni na świecie

Półkula północna. UTC-9:00: Stany Zjednoczone (Aleuty)

Półkula północna. UTC-8:00: Stany Zjednoczone (Alaska)

Półkula północna. UTC-7:00
Kanada (zachód), Meksyk (Kalifornia Dolna), Stany Zjednoczone (zachód)

Półkula północna. UTC-6:00
Kanada (środkowy zachód), Meksyk (zachód), Stany Zjednoczone (środkowy zachód)

Półkula północna. UTC-5:00
Kanada (środkowy wschód), Meksyk (środek i wschód), Stany Zjednoczone (środkowy wschód)

Półkula północna. UTC-4:00
Bahamy, Kanada (środkowy wschód), Kuba, Stany Zjednoczone (wschód)

Półkula południowa. UTC-3:00
Argentyna (prowincja San Luis), Brazylia (środek), Chile, Falklandy, Paragwaj

Półkula północna. UTC-3:00
Bermudy, Grenlandia (północny zachód), Kanada (wschód)

Półkula północna. UTC-2:30
Kanada (Nowa Fundlandia)

Półkula północna. UTC-2:00
Grenlandia, Saint-Pierre i Miquelon

Półkula południowa. UTC-2:00
Brazylia (południowy wschód)
Urugwaj

Półkula północna. UTC+0:00
Grenlandia (wschód), Portugalia (Azory)

Półkula północna. UTC+1:00
Guernsey, Hiszpania (Wyspy Kanaryjskie), Irlandia, Jersey, Portugalia, Wielka Brytania, Wyspa Man, Wyspy Owcze

Półkula północna. UTC+2:00

Albania, Andora, Austria, Belgia, Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Czarnogóra, Czechy, Dania, Francja, Gibraltar, Hiszpania, Holandia, Jan Mayen,
Kosowo, Libia, Liechtenstein, Luksemburg, Macedonia Północna, Malta, Monako, Niemcy, Norwegia, Polska, San Marino, Serbia, Słowacja, Słowenia, Svalbard, Szwajcaria, Szwecja, Watykan, Węgry, Włochy.

Półkula południowa. UTC+2:00
Namibia

Półkula północna. UTC+3:00
Akrotiri, Bułgaria, Cypr, Dhekelia, Estonia, Finlandia, Grecja, Izrael, Jordania, Liban, Litwa, Łotwa, Mołdawia, Palestyna, Rumunia, Syria, Ukraina

Półkula północna. UTC+4:30
Iran

Półkula północna. UTC+5:00
Armenia, Azerbejdżan

Półkula południowa. UTC+5:00
Mauritius

Półkula północna. UTC+6:00
Pakistan

Półkula południowa. UTC+10:30
Australia (Australia Południowa)

Półkula południowa. UTC+11:00
Australia (południowy wschód)

Półkula południowa. UTC+11:30
Australia (Lord Howe)

Półkula południowa. UTC+13:00
Nowa Zelandia

Półkula południowa. UTC+13:45
Nowa Zelandia (Wyspy Chatham)

Półkula południowa. UTC+14:00
Samoa

Zmiana Czasu

Kiedy Zmiana Czasu w 2023 Zmiany czasu dokonywane są dwa razy do roku.

W całej Unii Europejskiej czas zmieniamy w tym samym dniu.

Z zimowego na letni w ostatnią niedzielę marca, która w 2023 wypada w dniu 26 marca i z letniego na zimowy w ostatnią niedzielę października, która w 2023 wypada w dniu 29 października.

W marcu wskazówki zegarów przestawiamy z godziny 2:00 na 3:00, tracimy więc godzinę i śpimy krócej.

Ponownie utraconą godzinę odzyskujemy w październiku przestawiając wskazówki z 3:00 na 2:00.

Przy tej zmianie czasu śpimy o godzinę dłużej.

---

zmiana czasu.jpg

Plik ściągnięto 1 raz(y) 218,97 KB

Begin CEST.png

Plik ściągnięto 0 raz(y) 163,59 KB

Daylight Saving World Subdivisions.png

Plik ściągnięto 0 raz(y) 544,29 KB

End CEST.png

Plik ściągnięto 1 raz(y) 199,34 KB

zmiana czasu 2023 - 2026.jpg

Plik ściągnięto 3 raz(y) 266,46 KB

[MILUŚ]

No to jeszcze trochę poczekamy na czas letni

[Socale]

A było niedawno dosyć często poruszany temat zaniechania zmiany czasu w ogóle.
Miało to nastąpić w 2021r ale włączyli Covida i temat zdechł.
Moje złote rozwiązanie to wyśrodkowanie czasu czyli na wiosnę pchniemy czas o 30 minut do przodu i niech tak zostanie na wieki bo pot mnie co pół roku zalewa czasopokazywacze przestawiać żeby nie kłamały

[darek 61]

[prusiak]